Larski slaat alarm is het avontuurlijke verhaal van Edwin en Adinde op een winters Schiermonnikoog. Ondanks het koude weer warmt de aarde toch op.

Met dit kinderboek heeft Frank Westerman, samen met zijn dochter Vera, zijn klimaatkennis in een mooi jasje gegoten om de jonge lezer onder andere het verschil tussen weer en klimaat duidelijk te maken. Het boek is vertaald in het Deens en tevens als toneelvoorstelling op de planken gebracht op Schiermonnikoog.

Irene, een van de hoofdpersonen, is bij haar opa in de vuurtoren (een mooier weerstation kan je toch niet hebben):

Op de eerste avond na het eten hadden ze samen de vuurtorenlampen aangezet. Ze zaten in de uitkijkpost op veertig meter hoogte. Op die plek had haar opa uitgelegd hoe het precies zit met de opwarming van de aarde: daar merkte je zelf bijna niets van. ‘Zelfs als het snot in je neus bevroor, ging die opwarming gewoon door,’ zei hij. ‘Dat rijmt,’ had Irene geroepen.

‘De meeste mensen begrijpen hier niets van,’ zei hij zodra hij zijn neus gesnoten had. ‘Dat komt omdat ze denken dat het weer hetzelfde is als het klimaat. Als het een dag of een week koud weer is, denken ze dat we ook meteen een kouder klimaat krijgen.’ ‘Nogal oenemeloenig dus,’ zei Irene.

De vuurtorenwachter keek haar aan met ogen die hij tot spleetjes kneep. … En daarom waren die cijfers van het weerstation zo belangrijk. Als je ze netjes op een rij zette, dan kon je uitrekenen dat het gemiddeld toch steeds een beetje warmer werd.

p.61 & 62

Irene heeft veel geleerd van haar opa:

‘Het gaat om de temperatuur, de windkracht, de windrichting, de neerslag en de luchtdruk van bijna dertig jaar,’ had Irene uitgelegd. ‘Al die cijfers bij elkaar laten zien dat het klimaat verandert. Het wordt steeds warmer op aarde.’ Warmer? Het klonk ongelofelijk. Nu met die snijdende poolwind? ‘Gemiddeld,’ zei Irene. Ze sprak het woord ‘gemiddeld’ uit als een toverformule.

p.118

Na alle spannende avonturen, nog een paar wijze woorden van Irene:

De camera van het Jeugdjournaal draait een kwartslag en Irene verschijnt in beeld. … Dan begint ze te vertellen over het weer en het klimaat, en het verschil daartussen. ‘Het is al dagen ijskoud weer, en dat is erg,’ zegt ze luid. ‘Maar het klimaat is van slag, en dat is veel erger. Die koude lucht van de noordpool waait vanzelf weer over. Maar de verandering van het klimaat niet.’ …

‘Mensen maken het alleen maar erger met hun dampende auto’s en stomende fabrieken.’ Staande op de meerpaal houdt ze haar dagboek omhoog met daarin de cijfers van het weerstation van haar opa.

p.119 & 120

Eigen || Wijs:

Met mijn zoontje van zes was het een plezier om Larski te lezen. De extreme kou, het verdwenen dagboek en de overtocht naar het vaste land waren genoeg ingrediënten voor een spannend verhaal. Poolhondje Larski speelt uiteraard een belangrijke rol en fungeert goed als emotionele trekker. En hoe kan ik mijn zoon beter uitleggen wat mijn werk inhoud, dan een boek als dit met hem lezen?

Het serieuze en complexe onderwerp, het veranderende klimaat, is mooi erin verweven. Begrijpelijke woorden met af en toe een mix van nieuwe, zoals windkracht of luchtdruk, maken het samen lezen interessant en leerzaam. Een beetje uitleg tussendoor en nieuwe verbanden worden gelegd: ‘Mama, waarom heet Irene Windhuis?’ Kortom, eindeloze stof om over te praten.

Het boek is bedoeld voor 8+, maar zelfs de jongere lezers kunnen dus geboeid raken.

Larski slaat alarm (Westerman website)

Mr. Finney kinderboek – Laurentien van Oranje (blogbericht d.d. 24 mei)